در مصرف کنسروها دقت کنيد !

مقدمه
 

معمولا اکثر افراد در ايام نوروز به مسافرت هاي هر چند کوتاه مي روند . نکته مهم اين است که براي لذت بردن از اين ايام تعطيل بايد يک سري اصول و قوانين را رعايت نمود . از جمله اين موارد ، رعايت نکات ايمني در رانندگي ، رعايت حقوق ديگران ، رعايت اصول ايمني در محل گذراندن تعطيلات و نيز در طول مسافرت مي باشد . يکي از مهم ترين موارد ، مساله تغذيه در طول سفر است که با ايمني و سلامتي مصرف کننده در ارتباط است . براي اينکه در هنگام مسافرت از احتمال مسموميت غذايي با غذاهايي که در بين راه عرضه مي شوند جلوگيري شود ، مي توان از کنسروها استفاده نمود . کنسروها شکل مفيدي از تهيه و نگهداري مواد غذايي با غذاهايي که در بين راه عرضه مي شوند جلوگيري شود ، مي توان از کنسروها استفاده نمود . کنسروها شکل مفيدي از تهه و نگهداري مواد غذايي هستند که در شرايط خاص از جمله سفر استفاده مي شوند که هم هزينه سفر را پايين مي آورند وهم سريع آماده مي شوند و اين به شرطي است که مواد غذايي با اصول مناسب و توسط توليد کنندگان مجاز کنسرو شده باشند .

مسموميت ناشي از کنسرو
 

ميکروب کلستريديوم بوتولينوم در شرايطي که اکسيژن وجود نداشته باشد ( مانند داخل قوطي کنسرو ) مي تواند سمي کشنده ترشح کند که مقدار کمتر از 2% ميکروگرم آن قادر به از بين بردن يک فرد بالغ است . علايم مسموميت که ممکن است 12 تا 36 ساعت بعد از خوردن سم ظاهر شود ، شامل سستي ، خستگي ، سردرد و گيجي ، اشکال در بلع و تکلم ، اختلال بينايي (دو بيني ) ، يبوست و نهايتاً مرگ در اثر فلج شدن عضلات دستگاه تنفس مي باشد . چنانچه بيمار با تشخيص به موقع مورد درمان قرار گرفته شود ، بهبودي وي به کندي صورت مي گيرد . مهم ترين مشکل ، تشخيص وجود اين ميکروب و سم آن در کنسرو است ، زيرا ممکن است وجود آن هيچ تغييري در طعم ،مزه و شکل ظاهري ماده غذايي کنسرو شده ايجاد نکند .

روش هاي پيشگيري از مسموميت ناشي از قوطي کنسروها
 

دقت به هنگام خريد کنسرو و رعايت اصول بهداشتي بعد از خريد ( که مهم ترين موارد آنها در زير خلاصه شده است ). مي تواند از بروز اين مسمموميت جلوگيري کند :
1- قوطي کنسرو نبايد زنگ زده و ضربه خورده باشد .
2- قبل از جوشانده قوطي کنسرو ، در آن نبايد متورم باشد . تورم نشان دهنده وجود ميکروب است . البته قوطي معمولاً بعد از جوشاندن متورم مي شود .
3- قوطي کنسرو را در ظرف محتوي آب قرار دهيد ، به طوري که آب کاملاً قوطي را احاطه کند . سپس آن را به مدت 15 دقيقه بجوشانيد و مصرف کنيد . بايد توجه داشت که زمان ، 15 دقيقه از شروع جوشيدن آن محاسبه مي شود ، نه از زماني که ظرف آب روي شعله قرار مي گيرد .
4- هرگز قوطي کنسرو را مستقيماً روي شعله اجاق گاز قرار ندهيد ، زيرا عمل از بين رفتن ميکروب و سم آن به طور کامل صورت نمي گيرد .
5- از قوطي کنسرو هايي که لعاب داخلي قوطي خورده شده ، خودداري کنيد .
6- کنسروهايي که محتوي آنها تغيير رنگ ، طعم و بو داده اند را استفاده نکنيد . همچنين در صورت مشاهده پوسيدگي در اطراف درزها ، توليد بوي نامطبوع ، ايجاد کف و شيري شدن مايعات ، از مصرف آنها خودداري کنيد .
7- قوطي کنسرو بايد کاملاً سالم و فاقد هرگونه نشتي باشد .
8- از خريد کنسروهاي فاقد شماره پروانه ساخت وزارت بهداشت ، تاريخ ساخت و انقضاء مصرف ، خودداري کنيد .
9- قوطي غذاهاي کنسرو شده را در جاهاي تاريک مانند کمد و کابينت نگهداري کنيد .
10- باقيمانده محتوي کنسرو باز شده را در ظرف شيشه اي در يخچال نگهداري و در عرض 4 ساعت مصرف کنيد .
11- از نگهداري قوطي کنسرو دريخچال و محيط هاي مرطوب خودداري کنيد .
12- پيش از باز کردن در قوطي ، سطح خارجي قوطي را به خوبي با مايع دستشويي بشوييد و سپس در قوطي را باز کنيد .

کنسرو ماهي تن
 

بدون شک يکي از پر مصرف ترين کنسروها را مي توان کنسرو ماهي تن ناميد . ما نيز توضيحاتي در خصوص آن مي آوريم . امروزه مقدار قابل توجهي از انواع غذاهاي فوري مانند برگرها و پيتزاها ، خوراک هاي گران قيمت و سالادهاي رژيمي با استفاده از ماهي تن کنسرو شده يا تازه ، به خصوص به شکل استيک آماده مي شوند و ماهي تن در واقع به يکي از غذاهاي اصلي بسياري از کشورها تبديل شده است .
انواع ماهي هاي تن ( Tuna Fish) که گاهي به غلط به آنها تن ماهي گفته مي شود ، زير مجموعه اي از خانواده بزرگ ماهي هاي اقيانوس نشين به نام Scombridae هستند و در زير شاخه Thunnus دسته بندي شده اند . ماهي تن شناگري سريع و مانن بيشتر انواع ماهي ها خونسرد است ، اما برخلاف اکثر ماهي هاي اقيانوي ک داراي گوشتي سفيد هستند ، ماهي تن گوشتي صورتي رنگ دارد . دليل آن هم قابليت سيستم جريان خون اين نوع ماهي در حمل اکسيژن بيشتر است . بعضي از انواع بزرگ ماهي تن مانند بلوفين Blue Fin قادر هستند با فعاليت عضلاني ، دماي خون خود را از دماي آب اقيانوس هم بالاتر ببرند . در نيتجه ، هر چند ماهي تن خونگرم نيست ،اما با داشتن اين توانايي مي تواند در آب هاي سردتر زندگي کند و در طيف وسيع تري از تغييرات آب وهوايي قادر به ادامه حيات باشد . نگهداري ماهي تن در محيط بسته بسيار مشکل است . صيد ماهي تن معمولاً با طعمه مصنوعي انجام مي شود و به دليل صيد بيش از حد ، بعضي گونه هاي آن در معرض خطر انقراض قرار دارند .

ارزش غذايي 120 گرم ماهي تن تازه و پخته شده :
 

کالري : 208 کيلو کالري ، چربي کل : 1/7 گرم کربوهيدرات : . گرم ، چربي خالص: 9/1 گرم ، پروتئين : 3/33 گرم ، کلسترول : 56 ميلي گرم
گوشت بيشتر انواع ماهي ها سرشار از اسيدهاي چرب ضروري مانند امگا - 3 و امگا -6 است . امگا-3 ورم هاي جلدي و داخلي را کاهش مي دهد وسرعت بهبود مشکلات قلبي را بالا مي برد و در کل امکان بروز چنين مشکلاتي را کاهش مي دهد . اسيد چرب امگا -3 در روغن هاي نباتي مانند کانولا ، کتان ، گردو ، ذرت و سويا نيز در مقادير کمتري يافت مي شود . ماهي منبع بسيار عالي آهن ،پروتئين وويتامين هاي A و B هم هست و گنجاندن آن در رژيم غذايي سالم توصيه مي شود .

کنسرو رب گوجه فرنگي و نکات بهداشتي آن
 

پر مصرف ترين نوع کنسروها ، کنسرو رب گوجه فرنگي است ، لذا در اين قسمت مطالبي درباه آن آورده مي شود .
آنچه هنگام مصرف رب گوجه فرنگي بسيار اهميت دارد ، استفاده از رب گوجه فرنگي با ناخالصي هاي کمتر است .
براي پي بردن به وجود ناخالصي در رب ، مي توانيد محتوي کنسرو را روي يک سطح صاف و سفيد مانند پشت سيني بريزيد و با شيء مسطح ديگري ماند شيشه يا ته ليوان ، روي آن فشار آوريد تا رب پخش شود و به صورت يک لايه نازک در ميان دو سطح قرار بگيرد . دراين صورت ، ناخالصي هايي مانند هسته ، پوسته ، ذرات خارجي ، چوب و ساير مواد زايد به راحتي قابل تشخيص خواهند بود .
رب گوجه فرنگي بايد يکدست و عاري از هرگونه ناخالصي و ذرات تيره ، پوسته هاي گوجه فرنگي و هسته و نيز عاري از هرگونه طعم يا بوي تند و زننده مانند بوي کپک يا ماندگي باشد .

تقلب در کنسرو رب گوجه فرنگي
 

يکي از مواردي که بعضي اوقات هنگام مصرف رب گوجه فرنگي مشخص نمي شود ، تقلبي بودن آن است .
برخي از سودجويان ، با اضافه کردن سبزي هايي مانند کدوي پخته يا سيب زميني پخته و له شده ،پودر نشاسته و ساير مواد ديگر در ترکيب رب گوجه فرنگي تقلبي را به بازار عرض مي کنند . تنها چاره اصلي براي جلوگيري از مشکلاتي که ممکن است با مصرف رب تقلبي رخ بدهند ، استفاده از محصولات استاندارد داراي مجوز و پروانه بهداشتي و نيز معرفي افراد سودجو و متقلبي است که چنين محصولاتي را توليد مي کنند .

مطالبي مفيد در مورد ساير کنسروها
 

تغييرات فصلي موجب مي شود که همه انواع ميوه ها و سبزي ها هميشه در اختيار ما نباشند ، پس ناچار هستيم از کنسرو سبزيجات و يا سبزيجات منجمد استفاده نماييم . فرآورده هاي فريز شده در مقايسه با فرآورده هاي کنسرو شده داراي ارزش تغذيه اي بيشتري مي باشند ، يعني خواص محصولات فريز شده تقريباً شبيه محصولات تازه است ، در حالي که محصولات کنسرو شده ، قسمت اعظم ويتامين ها و برخي از مواد معدني خود را طي فرآيندهاي حرارتي از دست مي دهند . با همه اينها ، مشخص شده است که سه نوع از سبزي ها وقتي به صورت کنسرو شده در مي آيند ، مقدار فيتوکميکال هاي مفيد ( رنگدانه هاي گياهي ) در آنها بالاتر از وقتي است که تازه مصرف مي شوند . اين سه محصول عبارتند از : کنسرو ذرت ، هويج و گوجه فرنگي .
به عنوان مثال بر اساس تحقيقات ، مشخص شده است که خاصيت آنتي اکسيداني گوجه فرنگي يا هويج پخته از نوع خام آنها بيشتر است . از ديگر فوايد فرآورده هاي فريز شده و کنسرو شده مي توان به مدت ماندگاري بيشتر و طولاني تر اين محصولات و در دسترس بودن آنها اشاره کرد ، به طوري که هر لحظه که اراده شود ، مي توان آنها را به عنوان افزودني آماده به غذاي اصلي اضافه نمود و براي تهيه شام يا ناهار از آنها استفاده کرد . افرادي که فشار خون بالا دارند ، بايد از غذاهاي شور پرهيز نمايند ، لذا کساني که از ميوه ها و سبزي هاي کنسرو شده يا منجمد بيشتر استفاده مي کنند ، بايد حتماً برچسب روي مواد غذايي آماده را بخوانند تا مطمئن شوند آن محصولات حاوي نمک و قند زيادي نمي باشند .
منبع:دنياي تغذيه ش94